به منظور ارزیابی محیط کسب و کار در حال رشد و تغییر می‌توان از آنالیز SWOT استفاده کرد. اما سوال اصلی این است که تحلیل سوات چیست و کاربرد اصلی آن در رشد کسب و کار چه می‌باشد؟ مدل سوات یک نوع تجزیه و تحلیل برای مشاغل مختلف به حساب می‌آید که بر ادامه فعالیت یک پروژه، محصول، مکان یا حتی شخص تأثیرگذار است. تکنیک سوات غالباً در برنامه‌ریزی استراتژی کاربرد دارد.
درواقع با کمک تجزیه و تحلیل SWOT می‌توان ۴ فاکتور مربوط به هر موقعیت را مورد بررسی قرار داد. این ۴ فاکتور عبارتند از:
- نقاط قوت
- نقاط ضعف
- فرصت‌ها
- تهدیدها
همان‌طور که می‌دانید ۴ فاکتور مذکور را می‌توان در یک موقعیت خاص، یک سازمان یا شغل فردی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. این روش کنترل کسب و کار با محدودیت‌های بسیار کمی مواجه است؛ از این رو استفاده از آن برای سازمان‌ها بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
آشنایی با مفهوم آنالیز SWOT
ارزیابی سوات در واقع یک چارچوب مشخص است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تمامی فاکتورهای داخلی و خارجی تأثیرگذار بر برنامه‌های فعلی را شناسایی کرده و مورد بررسی قرار دهند. به بیان ساده‌تر، آنالیز SWOT به شرکت کمک می‌کند تا پویایی هر رویدادی نسبت به وضعیت حاکم را بهتر درک نماید.
شایان ذکر است که در طول سال‌های گذشته این نوع تجزیه و تحلیل کسب و کار توسط شرکت‌ها و کمپانی‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته که تعداد زیادی از آن‌ها موفق بوده‌اند. در این نوع تحلیل مشاغل نقاط قوت و ضعف به عنوان فاکتورهای داخلی در نظر گرفته شده و توسط سازمان قابل مدیریت هستند. در مقابل، کلیه فرصت‌ها و تهدیدها جزو فاکتورهای خارجی بوده که احتمال کنترل آن‌ها توسط سازمان ۵۰٪ است.
مزایای آنالیز SWOT
تجزیه و تحلیل سوات بخش پویایی از فرآیند توسعه تجارت و مدیریت سازمان محسوب می‌شود. در واقع می‌توان گفت که این مدل ارزیابی بر تکامل سازمان یا کسب و کار شما تأثیر به‌سزایی دارد. با کمک این روش می‌توان مسیر آینده کسب و کار را شفاف‌تر دید، نقاط قوت را با فرصت‌های قریب الوقوع ترکیب کرد و در کنار این‌ها بر نقاط ضعف غلبه و با تهدیدها نیز مبارزه نمود.
فرض کنید که قصد انجام سرمایه‌گذاری جدیدی را دارید یا این که می‌خواهید یک پروژه تازه را شروع کنید. در چنین شرایطی پیش از انجام پروژه یا سرمایه‌گذاری لازم است مواردی را بسنجید تا از عملی شدن فعالیت خود اطمینان حاصل کنید. آنالیز SWOT به راحتی این امکان را برای شما فراهم می‌سازد تا بتوانید تمامی جنبه‌های خوب و بد پروژه جدید را مورد بررسی قرار داده و با نگاهی شفاف و منطقی اقدام به اجرای پروژه کنید.
چگونه از آنالیز سوات برای کسب و کار خود استفاده کنیم؟
اکنون که با مفهوم آنالیز سوات آشنا شدیم، ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چطور می‌توان از این روش مدیریت کسب و کار استفاده کرد؟ برای انجام این کار کلیه نقاط:
- ضعف
- قدرت
- فرصت
- تهدیدات
کسب و کار شما باید شناسایی شده و در قسمت مربوطه از جدول آنالیز SWOT یادداشت شود.
نقاط قوت
منظور از نقاط قوت درواقع اموری است که کسب و کار شما در انجام آن بسیار عملکرد موفقی دارد و در واقع مزیت رقابتی شما در مقایسه با سایر رقبا محسوب می‌شود. در این مرحله برای پیدا کردن نقاط قوت کسب و کار خود لازم است تا به سوالات زیر پاسخ دهید:
- مزایای کسب و کار شما چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را بهبود بخشید؟
- در انجام کدام امور خبره هستید؟
- در انجام چه اموری در مقایسه با سایر رقبا برتر هستید و چه ارزش‌هایی کسب و کار شما را هدایت می‌کند؟
نقاط ضعف
نقاط ضعف نیز همانند نقاط قوت جزو خصوصیات ذاتی کسب و کار شما به حساب می‌آیند. برای شناسایی نقاط ضعف خود در آنالیز SWOT لازم است تا:
- افراد
- منابع
- سیستم‌ها
- کلیه امور اجرایی
را مدنظر داشته باشید. برای انجام این کار می‌توانید به این سوالات پاسخ دهید:
- کدام امور سبب ضربه زدن به کسب و کار شما می‌شود؟
- آیا مشکلات شما در سایر شرکت‌ها نیز وجود دارد؟
- رقبا چگونه این موضوعات را برطرف می‌کنند؟
فرصت‌ها
همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز به این مورد اشاره کردیم، فرصت‌ها درواقع موقعیت‌ها یا شانس کسب و کار شما برای پیشرفت هستند که باید آن‌ها را به موقع شناسایی کرد. این فرصت‌ها به طور معمول از موقعیت‌های خارج از سازمان ناشی شده و در آینده کسب و کار تأثیرگذار می‌باشند. برای پیدا کردن فرصت‌ها و استفاده از آن‌ها لازم است تا بازار را به طور مداوم زیر نظر داشته باشید. توجه فرمائید که حتی مزایای کوچک نیز می‌توانند سبب افزایش رقابت‌پذیری کسب و کار شما شوند.
- از کدام روندهای جدید و جذاب موجود در بازار باخبر هستید؟
- آیا در سیاست‌های دولتی مرتبط با کسب و کار شما تغییراتی ایجاد شده است؟
- آیا در الگوهای اجتماعی، ساختار جمعیت و همچنین سبک زندگی تحولاتی اعمال شده است؟
تهدیدات یکی از فکتورهای SWOT
در آنالیز SWOT هر اتفاقی که خارج از کسب و کار بتواند بر کسب و کار شما تأثیر منفی بگذار یک تهدید محسوب می‌شود. به عنوان مثال:
- مشکلات زنجیره تأمین
- تغییر در نیازهای بازار
- کمبود نیرو
و… از جمله تهدیدات برای کسب و کار شما به شمار می‌روند. برای این که بتوان از تأثیر منفی این رویدادها بر حرفه جلوگیری کرد، لازم است تا هر یک از آن‌ها در بازه زمانی مشخص پیش‌بینی شوند.
- چه موانعی در راه رساندن محصول شما به بازار و فروش آن‌ها وجود دارد؟
- آیا استانداردهای کیفیت یا مشخصات محصولات شما در حال تغییر است؟
- آیا می‌دانید که به منظور جلوگیری از هر تهدید چه باید کرد؟
کلام آخر
داشتن درک درستی از آنالیز SWOT می‌تواند نگرش شما را نسبت به جوانبی از کسب و کارتان باز کند که شاید تاکنون خودتان نیز از آن‌ها خبر نداشتید! با کمک این نوع تجزیه و تحلیل می‌توان موقعیت‌های مناسب برای اعمال تغییرات در کسب و کار را تشخیص داد و به بهترین شکل ممکن هدف‌گذاری کرد.
- نقاط قوت و ضعف
- فرصت‌ها
- تهدیدات
کسب و کار خود را در نظر داشته باشید و بر اساس این ۴ عامل پیش بروید؛ مطمئن باشید که پشیمان نخواهید شد!
